Het gebruik van ijzer in smartphones en het effect op het milieu

24 sep 2023 door Pim Meurs

In ons eerste artikel in de serie over materialen en metalen die gebruikt worden in smartphones, werd duidelijk dat ijzer in grote hoeveelheden voorkomt in smartphones. In dit artikel bespreken we waarvoor dit gebruikt wordt, waar het meeste ijzer geproduceerd wordt en wat de milieuaspecten hiervan zijn.

Ijzer in smartphones

Van de metalen die in smartphones gebruikt worden, heeft ijzer de grootste bijdrage (qua gewicht). Ijzer wordt op vele manieren gebruikt in smartphones. Zo bestaan schroeven in je smartphone vaak uit ijzer en wordt het ook gebruikt voor magneten in de microfoon en speakers van je telefoon.

Waar komt ijzer vandaan?

Er zijn wereldwijd veel ijzermijnen verspreid over tal van landen. Het meeste ijzer (63%) wordt echter geproduceerd in de drie landen, namelijk Australië, China en Brazilië. Ook Rusland, Oekraïne en Zuid-Afrika produceren veel ijzer en hebben bovendien nog veel ijzererts in de grond zitten. Van alle ijzer dat er wereldwijd gemijnd wordt, gaat verreweg het meeste (98%) naar de productie van staal. Bedrijven zoals Tata Steel in Nederland zijn dus grote afnemers van ijzererts en verwerken dit tot staal. Hoe het productieproces in zijn werk gaat, lees je bijvoorbeeld op de website van Tata Steel.

Wat is de impact van ijzerproductie op het milieu?

Net zoals het mijnen naar andere metalen is ook het mijnen naar ijzer een slechte aangelegenheid voor het milieu. Grofweg zijn de effecten onder te verdelen in bijeffecten van het mijnen zelf en de benodigde energie en resources.

1. Benodigde energie en resources

Het winnen van ijzererts is een energieconsumerend proces. Denk maar eens aan al het materiaal dat nodig is om de erts daadwerkelijk te verkrijgen en het transport ervan. Er wordt gebruikgemaakt van talloze dieselgeneratoren en talloze trucks die gewonnen ijzererts verplaatsen. Daardoor gaat het winnen van erts gepaard met grote consumptie van fossiele brandstoffen met daaruit volgende gevolgen voor het milieu en luchtkwaliteit.

2. Vervuiling van water en ‘Acid Mining Drainage’

Alle vormen van mijnen hebben een uitdaging als het aankomt op het gezond houden van de natuur in de nabije omgeving. Een groot probleem daarbij is wat ze wel ‘Acid Mining Drainage’ noemen. In feite een chemisch proces waarbij sulfaathoudend gesteente (vaak pyriet) in contact met water en zuurstof komt en er vervolgens voor zorgt dat het water verzuurt en metalen daarin oplossen. Op zich is dit een natuurlijk proces, maar het wordt in mijnen versterkt doordat meer sulfaathoudend gesteente wordt blootgesteld. Daarnaast is dit vooral een probleem als de actieve mijnbouw stopt, want dan wordt er typisch geen water meer weggepompt uit de mijn. Het gevolg is dat water de mijn in loopt, in contact komt met het gesteente en vervolgens de mijn uitloopt. De exacte ernst van dit proces verschilt per mijn omdat het afhankelijk is van de samenstelling van het gesteente.

Ook bij het winnen van ijzererts kan dit een groot probleem zijn. Het ‘lekken’ van mijnen met zware metalen en zuren kan jaren en jaren doorgaan met verstrekkende gevolgen voor het milieu en de gezondheid in de nabije omgeving. Een goed voorbeeld hiervan is de omgeving van ‘Iron Mountain’ vlakbij de stad Redding ten noorden van Sacramento in Californië. In 1896 is men hier begonnen met het winnen van ijzererts en na enkele jaren waren de negatieve effecten reeds zichtbaar. Eerst doordat vissen zonder aanwijsbare oorzaak doodgingen in de Sacramento-rivier (1902). In de jaren die volgden ging dit proces door en in 1990 bleek dat het water in de Sacramento-rivier een van de zuurste wateren ooit gemeten was met een grote hoeveelheid van opgeloste en potentieel schadelijke metalen. Beide hebben een groot effect op de leefbaarheid van het water voor vissen en mogelijk schadelijke gevolgen voor bijvoorbeeld drinkwater. Meer over de Iron Mountain case lees je hier.

Illustratie van Acid Drainage in de Iron Mountain

De problemen die gepaard gaan met het winnen van ijzer zijn generieke problemen voor de mijnindustrie en spelen dus ook een rol bij het winnen van andere metalen. Doordat ijzer met afstand het meest gewonnen metaal is – in 2021 betrof dit 93% van alle gewonnen metalen – is het effect van het winnen van ijzererts echter enorm.

In andere artikelen bespreken we ook de gevolgen van het winnen van andere metalen die specifiek in elektronica gebruikt worden. Bekijk hiervoor ook onze E-waste themapagina hier.

Bronnen en interessante pagina's om eens door te nemen